Nieupamiętnione miejsca ludobójstwa i ich wpływ na pamięć zbiorową, tożsamość kulturową, postawy etyczne i relacje międzykulturowe we współczesnej Polsce

Nieupamiętnione miejsca ludobójstwa i ich wpływ na pamięć zbiorową, tożsamość kulturową, postawy etyczne i relacje międzykulturowe we współczesnej Polsce

Projekt finansowany z grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Prace rozpoczęły się w lipcu 2016 r. i potrwają trzy lata. Podsumują je dwie międzynarodowe konferencje, które zostaną zorganizowane na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz University of Cambridge, a także publikacja czterech książek zbierających wyniki badań.

 

Punktem wyjścia projektu jest kluczowy problem polskiej kultury pamięci, doniosły zarówno z perspektywy jej naukowego badania, jak i społecznego oddziaływania – istnienie i nieupamiętnienie miejsc „rozproszonego” ludobójstwa, naznaczających terytorium, wedle określenia Timothy’ego Snydera, „skrwawionych ziem”. Projekt krytycznie rozwija studia nad pamięcią poprzez analizę współczesnych kulturowych i społecznych funkcji miejsc-świadków przeszłej przemocy, znajdujących się na terenie Polski, które potencjalnie mogły się stać miejscami pamięci, kotwiczącymi praktyki pamiętania, ale nie uzyskały takiego statusu. Według podstawowej przyjętej w projekcie hipotezy nieupamiętnione miejsca przemocy odgrywają istotną rolę w procesach kształtowania tożsamości i postaw wobec przeszłości i tylko pozornie są usunięte z obiegów społecznych i kulturowych.

 

Badania mają na celu dogłębną, wieloaspektową i wielodyscyplinową krytyczną analizę kontestowanych, porzuconych miejsc masowej przemocy i ludobójstwa na obszarze Polski. Badaniu poddane będą sposoby oddziaływania miejsc tego rodzaju na praktyki prezentowania, reprezentowania i interpretacji przeszłości; poszukiwana będzie odpowiedź na pytanie, w jaki sposób kontestowane miejsca funkcjonują w lokalnym i narodowym horyzoncie pamięci, jaki udział biorą w procesach budowania tożsamości, jakie znaczenie jest im przypisywane w ramach praktyk kulturowych.